Talent behouden

Geef het wat pit!

Vergrijzing en het niet kunnen vasthouden van talent. Twee van de problemen waar overheden en vooral gemeenten zich grote zorgen over maken. Gemeenten staan voor zeer grote uitdagingen de komende jaren. De verdergaande bezuinigingen, het verwerken van eerdere bezuinigingen, de komende transities en alle overige veranderingen in het publieke domein.

Een van de gevolgen van alle bezuinigingen is het inkrimpen van de personele organisatie. Dat gecombineerd met de toenemende taken, maakt het in een aantal opzichten optisch niet aantrekkelijk om bij een gemeente te werken. De werkdruk stijgt en dan heeft het salarisniveau ook nog de neiging niet in die stijging mee te gaan. Kommer en kwel, zo lijkt het. En dat is ook wat je op veel plaatsen hoort. Bovendien wordt er op ambtelijk niveau ook nogal geklaagd over de kwaliteit van politici en bestuurders. Op dat laatste zal ik in een andere blog nog apart ingaan. Nu wil ik me beperken tot de ambtelijke organisatie.

Uitdaging

Wat medewerkers zich te weinig realiseren is dat de huidige situatie juist heel veel kansen biedt. Er is al veel gesneden in het personeelsbestand bij gemeenten en dat zal misschien nog wel doorgaan. De hoeveelheid werk zal zeker niet afnemen en politici en bestuurders zijn die ze zijn. Als je dit als een gegeven accepteert en van daaruit gaat zoeken naar mogelijkheden, zul je verbaasd staan over wat er allemaal kan.

Digitale mogelijkheden

In alle gemeenten in Nederland kunnen medewerkers gebruik maken van de veelheid aan digitale mogelijkheden. In praktische zin betekent dit echter wel dat vanuit een centraal punt de zaak gestuurd wordt en daar ook voor het grootste deel bepaald wordt wat wel en niet kan. Mijn mening is dat hierin verandering moet komen. Mensen op hun werkplek zien vaak mogelijkheden en manieren om met behulp van de digitale middelen, hun werk leuker en vooral efficiënter te maken. Dat mag dan niet omdat men vanuit de centrale sturing bang is de grip op de digitale middelen te verliezen. Controle op het gebruik van de middelen is ook zeker terecht. Zonder de controle tekort te doen zal er echter nadrukkelijk meer ruimtemoeten komen om de digitale middelen op de werkplek te gebruiken. Met als doel het individuele werk leuker en efficiënter te maken. Het gaat om de juiste balans tussen centrale sturing en het maximaal benutten van de mogelijkheden op de eigen werkplek.

Jong talent

Ook jong talent loopt in een gemeentelijke organisatie aan tegen het probleem van het niet optimaal kunnen benutten van de digitale mogelijkheden. Ze hebben in hun studie geleerd wat er kan op dit gebied en willen dit dan ook in hun werk toepassen. Daarnaast zijn ze in meer algemene zin vaak geneigd om zaken niet voor lief te nemen en in bestaande structuren en werkwijzen mee te gaan. Als ze zich op dat punt teveel geremd voelen, zullen ze trachten zoveel mogelijk te leren en daarna zijn ze inderdaad weg.

Als je jong talent lang (of langer) wilt houden, is het op de eerste plaats van het grootste belang de nodige uitdaging te bieden. Stel ze voor pittige opdrachten en dwing ze als het ware hun frisse kennis, hun frisse blik, hun creativiteit en hun talent in algemene zin, optimaal te benutten. Daar neem je soms een bepaald risico mee. Als je echter goede kaders stelt, die met de jonge talenten bespreekt en daar ook op toeziet, zijn de risico’s echter zeer beperkt. Het is verbazend wat voor goede ideeën en manieren van aanpak er zullen komen. Ik ben ervan overtuigd dat dit ook heel inspirerend zal werken bij de meer gevestigde orde in een organisatie.

Kort gezegd: er zal meer pit in gemeentelijke organisaties moeten komen. Mensen zullen meer ruimte moeten krijgen. Bij een aantal gemeenten zie je wel experimenten op dit gebied, maar te vaak heeft men de neiging de kaders en de controle toch nog heel strak te blijven houden. Loslaten en het gaat wennen. Vergelijk het met het gebruik van sambal. Eerst een klein beetje en dan steeds een beetje erbij. Binnen een mum van tijd ben je gewend aan pittig eten en ga je het steeds lekkerder vinden.

Een dergelijk proces kan ook in organisaties gegenereerd worden. Voorwaarde is wel dat je niet blijft hangen in oude structuren en werkwijzen. Proef, experimenteer, geef ruimte en het gaat steeds “lekkerder smaken” om bij een gemeente te werken en dat ook voldoende lang te doen.

Als variant op meer pit in het werk, heb ik hieronder gekozen voor een pittig kipgerecht. Dat kun je helemaal naar je hand zetten. Je bepaalt zelf hoe pittig je het wilt hebben en welke variatie je wilt gaan maken.