Prioriteiten stellen

Iets laten aanbranden, is bijna altijd een gevolg van onoplettendheid. Je bent aan het koken en met drie dingen tegelijk bezig en dan gaat ook nog de telefoon. Ineens komt er bruine rook uit de pan met aardappelen. Te laat!! Dan laat je alles uit je handen vallen, pakt de pan van het vuur en zet hem onder de kraan. De stoom vliegt in je gezicht, maar wat had je anders kunnen doen. En als je geluk hebt, heb je niet ook nog je vingers verbrandt aan de gloeiend hete pan.

Het onder water zetten van de pan was vanuit jouw optiek de beste manier van "damage control". Wat je ook had kunnen doen, is de pan voorzichtig van het vuur halen en buiten zetten om af te koelen. Dan loop je ook niet het risico, dat je hete stoom in je gezicht krijgt.

In organisaties brandt er ook weleens iets aan. Hierbij speelt onoplettendheid, weliswaar in een andere zin dan hierboven beschreven, ook de grootste rol. De parallel is heel duidelijk. Ook in het werk ben je vaak met teveel zaken tegelijkertijd bezig. Ook is er altijd wel iets dat je van je werk afleidt. We weten allemaal dat je in zo'n situatie dingen anders zou moeten organiseren, maar dat ook doen, is een heel ander verhaal.

Een cursus Time Management kan helpen, maar levert vaak vooral symptoombestrijding op. De oorzaak van het probleem ligt veel dieper. De kernvraag is drieledig: Wie ben ik, wat wil ik en wat kan ik?

Wie ben ik?

Je werkt in een organisatie en hebt je gevoegd in het stramien van die organisatie. Daar is op zich niks op tegen, als je er maar wel voor zorgt dat je jouw eigenheid behoudt. Ik zie te vaak dat mensen vanuit het keurslijf – zo ervaren ze hun werksituatie – nauwelijks of geen ruimte voelen of krijgen om aan zichzelf toe te komen. Het grote gevaar is dat je langzamerhand meer en meer op de "automatische piloot" gaat werken. Gevaren om je heen, risico's, onzuivere verhoudingen of conflicten gaan aan je voorbij of interesseren je niet. Logisch dat de kans op aanbranden hier of daar steeds groter wordt.
Je bent in je werk jezelf kwijt geraakt. Je maakt zelf geen keuzes meer, maar laat je leiden door de keuzes van anderen en door de gegroeide gang van zaken.

Wat wil ik?

Als je weet wie je bent en je wilt meer regie op je eigen functioneren krijgen, moet je vervolgens nadenken over de vraag waar je grenzen liggen. Wat wil ik wel en vooral ook, wat wil ik niet. Dat is een lastig proces om twee redenen. Op de eerste plaats is het sowieso lastig om keuzes te maken. Dat is iets dat veel mensen echt moeten leren: staan voor wat je bent en van daaruit bepalen wat je wel of niet wilt. Op de tweede plaats: je bent niet alleen op de wereld. Jouw keuzes moeten passen binnen de kaders die in jouw organisatie gelden en door de collega's waar je mee te maken hebt, ook worden geaccepteerd. Dat betekent dat je keuzes die je maken wilt, voor jezelf en voor anderen, heel goed moet onderbouwen. Alleen op die manier kweek je begrip en is verandering mogelijk.

Wat kan ik?

Als je weet wie je bent en wat je wilt, moet je jezelf afvragen wat kan ik. Dat is eerlijk zijn, om te beginnen, tegenover jezelf over de mogelijkheden waarover je beschikt. Ik zou graag een driesterrenkok zijn, maar het volstrekt irreëel te denken dat ik dat zou kunnen. Je moet dus zoeken naar jouw persoonlijke optimale mogelijkheden, binnen de kaders van je allemaal wel zou willen. Teveel doen leidt tot een steeds verder verminderend zicht op al je werkzaamheden. De kans dat er iets aanbrandt, wordt dus ook steeds groter. Bovendien is er een mechanisme in een organisatie dat ervoor zorgt dat mensen die veel doen, ook steeds meer op hun bordje geschoven krijgen. En zeg dan maar eens nee!

Toch zal dat moeten; uit lijfsbehoud, maar vooral ook in het belang van de organisatie. Het is goed je hiervan bewust te zijn en door beantwoording van de drie kernvragen jouw eigen kaders goed in beeld te krijgen. Dat zal je in staat stellen om de juiste prioriteiten binnen je werk te stellen en daar ook draagvlak voor te krijgen.

Het is het waard energie te stoppen in dit bewustwordingsproces. Dat hoef je niet alleen te doen, want er zijn mensen die je kunnen helpen om het noodzakelijke gedachteproces op gang te brengen en je te helpen je bewust te worden van jouw eigenheid. Bij het onderdeel workshops op deze site vind je wat informatie die je wellicht gebruiken kunt. Het gaat om het maken van keuzes en dat kun je leren.

Hieronder een recept voor uiensoep. Ik heb daarvoor gekozen omdat het de kunst is om de uien wel lekker aan te bakken, maar vooral niet te laten verbranden. In het begin, als de uien pas in de pan zitten, valt het nog wel mee, maar als ze bruin beginnen te worden, moet je gaan oppassen. Goed in de gaten houden en je niet laten afleiden, want dan verbranden ze en kun je alles weggooien. Dat is ook een vorm van "damage control". Maar dat willen we niet, we willen gewoon een lekkere uiensoep.